Ośrodek rehabilitacyjno wychowawczy dla wyjątkowych dzieci - Metody Pracy

Program Aktywności Ruchowej M. Ch Knillów - Christopher Knill z żoną Marianną opracował Program Aktywności. Świadomość ciała, kontakt i komunikacja. Były one ukierunkowane na dzieci, młodzież i dorosłych upośledzonych umysłowo i fizycznie.

Programy Aktywności mają zastosowanie w:

• przywracaniu doznań zmysłowych ćwiczonych w życiu płodowym, służących poznaniu własnego ciała i umożliwiających kontakt z otoczeniem;
• pobudzaniu dzieci głębiej upośledzonych do aktywności i współdziałania;
• aktywizowaniu dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym;
• diagnozowaniu i usprawnianiu w terapii dzieci nieharmonijnie rozwijających się, z trudnościami w nauce;
• porządkowaniu zachowania dzieci niedostosowanych społecznie.

Programy Aktywności opracowane przez Knilla zawierają cztery propozycje:

• Program wprowadzający – trwa około 8 minut: kołysanie, wymachiwanie rękoma pocieranie dłoni, klaskanie, głaskanie głowy, głaskanie brzucha, relaksacja.
• Program I – trwa około 15 minut: kołysanie, wymachiwanie rękoma, zginanie i prostowanie rąk, pocieranie dłoni, zaciskanie i otwieranie dłoni, ruchu palców, klaskanie, głaskanie głowy, policzków,
  łokci, brzucha, przewracanie się (padanie), relaksacja.
• Program II – trwa około 15 minut: kołysanie, klaskanie, głaskanie brzucha, ud, kolan, palców u nóg, wiosłowanie, pocieranie stóp, poruszanie palcami u nóg, poruszanie nogami, leżenie na plecach, obracanie się z pleców na bok, obracanie się z pleców na brzuch, relaksacja.
• Program SPH (dla dzieci niepełnosprawnych fizycznie) – trwa około 15 minut : kołysanie, wymachiwanie rękoma, pocieranie dłoni, zaciskanie i otwieranie dłoni, klaskanie, głaskanie policzków, brzucha, ud, ruchy stóp/nóg, przewracanie się, relaksacja. ( R. Naprawa, A. Tanajewska, Indywidualne Programy Edukacyjno – Terapeutyczne dla III etapu..., dz. Cyt., s.25.

Ten sposób pracy wymaga papieru, farb oraz sporo miejsca na przeprowadzenie zajęć. Papier rozkłada się na stole, do którego dziecko ma swobodny dostęp ze wszystkich stron. Uczeń maluje, zanurzając wcześniej dłonie w przygotowanych miseczkach z farbą. Terapeuta jest obecny podczas pracy dziecka, dokonuje jednocześnie obserwacji, które pozwalają na wyciągnięcie wielu istotnych wniosków.

Terapeuta prowadząc obserwacje dziecka, charakteryzuje:

• stosunek do tworzywa ( dystans lub zaangażowanie );
• czas trwania pracy;
• element ruchu;
• stosunek do kolorów ( wybór kolorów, kolejność użycia, reakcja na kolory na arkuszu, poprawianie położonego koloru ).

Specyfika zaburzeń funkcjonowania dzieci, przede wszystkim w sferze kontaktów społecznych i komunikacji wymaga od nauczyciela szczególnego podejścia. Dla każdego ucznia przygotowany jest indywidualny program zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, dobierając odpowiednie metody i formy pracy. Podczas pracy wykorzystywanych jest kilka zasad, które oparte są na podwalinach terapii behawioralnej.

Przede wszystkim:

• zasada małych kroków.
• stosowanie trudności,
• wydawanie prostych poleceń.
• wzmacnianie zachowań pożądanych przez nauczyciela.

Pedagogika zabawy rozwinęła się w latach siedemdziesiątych XX wieku w Stanach Zjednoczonych, Niemczech i Austrii jako metodyka pracy z grupą, będąca wynikiem poszukiwań dróg wspierania rozwoju człowieka, polepszania komunikacji interpersonalnej oraz integracji grupy.

Pedagogika zabawy prezentuje duży wachlarz propozycji, które mogą ożywić, urozmaicić tradycyjne nauczanie i wychowanie, toteż warte są bliższego poznania.

Można wyodrębnić następujące rodzaje zabaw:

• zabawy ułatwiające integrację uczestników
• zabawy rozluźniające, odprężające, oparte o ruch, taniec gest, likwidujące napięcie psychiczne
• zabawy umożliwiające samoocenę, poznanie własnej hierarchii wartości, własnych spontanicznych zachowań
• zabawy integrujące duże grupy, umożliwiające wszystkim wspólną, aktywną zabawę, bez podziału na bawiących się i obserwatorów.

Elementy Metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne- cechą charakterystyczną tej metody jest rozwijanie przez ruch. Nazwa metody „Ruch Rozwijający” wyraża główną ideę, tj. posługiwanie się ruchem jako narzędziem wspomagania rozwoju psychoruchowego dziecka i terapii zaburzeń tego rozwoju.

Podstawowe założenia tej metody to rozwijanie ruchem trzech aspektów:

• Świadomości własnego ciała i usprawniania ruchowego.
• Świadomości przestrzeni i działania w niej.
• Dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania z nimi bliskiego kontaktu.

Biblioterapia jest rodzajem terapeutycznego wsparcia poprzez literaturę. Biblioterapia zakłada wykorzystanie wyselekcjonowanych materiałów czytelniczych jako pomocy terapeutycznej. Jest to dział arteterapii, zaliczany do metod terapii zajęciowej.

Elementy arteterapii- Arteterapia lub też artterapia, to terapia przez sztukę. Ściślej ujmując jest to rodzaj terapii, która wykorzystuje różne dziedziny artystyczne miedzy innymi: malarstwo, taniec czy śpiew.

Muzykoterapia integralna- dziedzina posługująca się muzyką lub jej elementami w celu poprawy funkcjonowania. Muzykoterapia prowadzona jest przez specjalistę w tej dziedzinie, a muzyka jest w tym przypadku jednym z najważniejszych czynników terapeutycznych.

Dogoterapia- lub też kynoterapia jest jedną z dziedzin zooterapii. Terapia z udziałem psa wzmacnia efektywność rehabilitacji, w której motywatorem jest odpowiednio dobrany i wyszkolony pies- terapeuta, prowadzony przez wykwalifikowanego terapeutę- człowieka.